اداره هوانوردی فدرال ایالات متحده آمریکا اواخر ژوییه تصمیم گرفت عبور هواپیماها بر فراز افغانستان در ارتفاع بالا را مجاز کند. به این ترتیب شرکتهای هواپیمایی آمریکایی میتوانند در ارتفاع ۳۲ هزار پایی یا بالاتر از حریم هوایی افغانستان استفاده کنند. با این حال پرواز در ارتفاع پایین بر فراز افغانستان تحت حاکمیت طالبان همچنان خطرناک اعلام شده است زیرا بر اساس آخرین گزارش شورای امنیت سازمان ملل متحد، حدود ۲۰ گروه تروریستی از جمله شاخه خراسان دولت اسلامی (داعش) و تحریک طالبان پاکستانی (تیتیپی) در افغانستان حضور دارند.
با سرنگونی حکومت افغانستان و پایان ماموریت نظامی آمریکا و متحدان غربی آن در اوت ۲۰۲۱، طالبان و متحدانش به تسلیحات پیشرفته حکومت سابق افغانستان دست یافتند که وجود این تسلیحات در اختیار آنان برای پرواز هواپیماها در آسمان افغانستان در ارتفاع پایین تهدیدی جدی به شمار میرود.
علاوه بر طالبان، احتمالا القاعده، داعش و گروههای تروریستی دیگر هم به سلاحهای کوچک، مسلسلهای خودکار، ضدهوایی، موشک هدایتشونده ضدتانک و پهپاد دسترسی داشته باشند که برای پرواز هواپیماهای غیرنظامی در ارتفاع کم خطری بالقوه محسوب میشود.
با سرنگونی حکومت افغانستان در اوت ۲۰۲۱ به دست طالبان، تعداد پروازهای بینالمللی عبوری از حریم هوایی افغانستان تا چند ماه به کمترین حد رسید، اما کمی بعد برخی شرکتهای هوانوردی رفتهرفته پرواز از فراز افغانستان را سر گرفتند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این نگرانی وجود دارد که با عبور پروازهای شرکتهای آمریکایی، درآمد طالبان از ترافیک هوایی افزایش یابد و این گروه برای تامین هزینههای حکومتداری بهویژه در بخش نظامی پول بیشتری در اختیار داشته باشند. در همین حال که طالبان هر روز منابع جدیدی برای کسب درآمد پیدا میکنند یا سطح درآمدشان از منابع موجود افزایش مییابد، مردم افغانستان باید مالیاتهای گزاف بپردازند؛ آن هم در شرایطی که بحران مالی در افغانستان گسترش یافته است.
با وجود اتخاذ تصمیم در اداره هوانوردی فدرال آمریکا چند هفته طول میکشد تا شرکتهای هوانوردی آمریکایی استفاده از حریم هوایی افغانستان را از سر بگیرند. تسهیل قوانین برای استفاده از حریم هوایی افغانستان برای خطوط هوایی آمریکایی مزایای بسیاری دارد از جمله اینکه هم زمان پرواز و هم سوخت مصرفی را کاهش میدهد و ردپای کربن این هواپیماها را نیز کم خواهد کرد. این امر میتواند بر عملیات پروازی شرکتهای اروپایی به مقاصد آسیایی هم به طور بالقوه تاثیر بگذارد.
طی چند سال گذشته، خطوط هوایی مستقر در ایالات متحده آمریکا که به مقاصد آسیایی پرواز میکنند، با محدودیتهایی متعددی از جمله اجتناب از استفاده از حریم هوایی روسیه مواجه شدهاند و برخی هواپیماها به تغییر مسیر و انتخاب مسیرهای طولانیتر مجبور شدند یا در مواردی، مسیرهایی خاصی کلا حذف شدند. این محدودیتها درآمد خطوط هوایی آمریکایی را که در آسیا فعالیت دارند، تا حدودی کاهش داد. از این رو، ارائه مجوز به خطوط هوایی آمریکا برای پروازها در ارتفاع بالا در آسمان افغانستان و برداشتن محدودیتها میتواند عملیات پروازی این شرکتها به مقاصد آسیایی را دوباره اقتصادی و مقرونبه صرفه کند.
سازمان ایمنی هوانوردی اتحادیه اروپا به خطوط هوایی توصیه میکند از عبور از حریم هوایی افغانستان در ارتفاع پایینتر از ۳۲ هزار پا خودداری کنند، اما برای پرواز در ارتفاع بالا هم توصیهای ارائه نکرده است.
ایالات متحده آمریکا ممنوعیت پرواز در ارتفاع زیر ۳۲ هزار پا را برای همه هواپیماهای ثبتشده در ایالات متحده و نیروهای کاری دارای گواهینامه این کشور اعمال کرده است. اداره هوانوردی فدرال ایالات متحده آمریکا اعلام کرده که پروازهای هواپیماها اکنون به دلیل رویههایی که مقامهای طالبان وضع کردهاند امکانپذیر است و به هواپیماها خدمات اطلاعات پرواز و هشدار برای خدمه پرواز ارائه میشود.
نیروهای آمریکایی در آخرین روزهای حضور در فرودگاه کابل بخشی از تجهیزات این فرودگاه را تخریب کردند تا طالبان نتوانند از امکانات موجود استفاده کنند. تا پیش از روی کار آمدن طالبان نیروهای آمریکایی و سازمان اطلاعات این کشور در بخشی از فرودگاه کابل حضور داشتند و از این فرودگاه پروازهای نظامی هم انجام میشد اما با پایان ماموریت افغانستان، آمریکا نخواست خطر کند و این تجهیزات در اختیار طالبان قرار گیرد. به همین دلیل این تجهیزات را غیرعملیاتی کرد.